Mù lòa và suy giảm thị lực không chỉ là vấn đề của một địa phương hay một quốc gia mà nó còn là vấn đề toàn cầu, theo WHO (có khoảng 314 triệu người trên thế giới bị mù và giảm thị lực), ước tính 5 giây thế giới lại có thêm 1 người mù, Việt Nam theo điều tra đánh giá nhanh các bệnh gây mù có thể phòng tránh được (RAAB) của Bộ Y tế thực hiện tại 14 tỉnh thành kết quả cho thấy 11,4% có thị lực kém (90 triệu dân thì hơn 10 triệu người).
Mù lòa và suy giảm thị lực không chỉ là vấn đề của một địa phương hay một quốc gia mà nó còn là vấn đề toàn cầu, theo WHO (có khoảng 314 triệu người trên thế giới bị mù và giảm thị lực), ước tính 5 giây thế giới lại có thêm 1 người mù, Việt Nam theo điều tra đánh giá nhanh các bệnh gây mù có thể phòng tránh được (RAAB) của Bộ Y tế thực hiện tại 14 tỉnh thành kết quả cho thấy 11,4% có thị lực kém (90 triệu dân thì hơn 10 triệu người).
Tại Quảng Nam gần 10.000 người mù lòa, các nguyên nhân gây mù chính hiện nay qua điều tra cho thấy đục thể thủy tinh (ĐTTT) vẫn là nguyên nhân chủ yếu (chiếm tới 66%), tiếp đó là các bệnh lý đáy mắt, glocom, tật khúc xạ, chấn thương mắt… Trong những năm qua, công tác phòng chống mù lòa (PCML) trên địa bàn tỉnh cũng đã triển khai nhiều hoạt động truyền thông, tư vấn, chăm sóc mắt cộng đồng; cùng với sự đầu tư của tỉnh, và sự tài trợ của tổ chức FHF đã đào tạo đội ngũ chăm sóc mắt từ tỉnh đến xã, đặc biệt đã đào tạo nhiều bác sỹ nhãn khoa tuyến tỉnh, huyện có năng lực tham gia công tác phòng chống mù lòa tại các địa phương,
Hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, cung cấp nhiều trang thiết bị cho Bệnh viện Mắt tỉnh, phòng khám mắt một số huyện nhằm thực hiện chương trình xóa mù của tỉnh; nhiều năm qua Chương trình mắt sáng cho người cao tuổi cũng đã thực hiện, hàng năm phẫu thuật gần 4.000 ca ĐTTT bằng phương pháp Phaco hiện đại (vừa giải quyết số đục ĐTTT tồn đọng, vừa giải quyết số mắc mới hàng năm). Tuy nhiên, việc giải phóng mù lòa do ĐTTT cũng còn khó khăn do nhận thức của người dân cũng còn hạn chế, vì bệnh chủ yếu do tuổi già, mắt mờ từ từ, không đỏ, không đau nhức, đại đa số người già điều kiện khó khăn, phụ thuộc con cháu, tâm lý ngại phẫu thuật,… nên số người mù, giảm thị lực cần mổ tồn đọng rất lớn.
Bên cạnh đó công tác PCML xuất hiện những thách thức mới: Tỷ lệ mắc bệnh võng mạc đái tháo đường, glôcôm có xu hướng tăng nhanh trong khi điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị, năng lực tại các chăm sóc nhãn khoa trên địa bàn tỉnh hạn chế. Chính vì vậy, nhiều người bệnh chưa được phát hiện sớm để điều trị.
Hiện tại Bệnh viện Mắt vẫn còn thiếu trang thiết bị để triển khai điều trị nhất là lĩnh vực dịch kính võng mạc, nên hầu hết các bệnh lý dịch kính võng mạc phải chuyển Bệnh viện Mắt Đà Nẵng, TPHCM, Hà Nội, nhiều người không đủ điều kiện nên không được điều trị đầy đủ thậm chí chưa được điều trị. Bên cạnh đó, người dân huyện miền núi, vùng sâu, hải đảo tiếp cận các dịch vụ chăm sóc mắt cực kỳ khó khăn do đó góp phần làm cho người mù còn tồn đọng lớn, tỷ lệ người bệnh mắt chưa được điều trị vẫn còn nhiều.
Giảm thị lực chủ yếu vẫn là tật khúc xạ, bệnh võng mạc đo đái tháo đường, mắt hột, glocom, chấn thương mắt, thoái hóa điểm vàng và ĐTTT do tuổi tác... điều đáng nói 80% các nguyên nhân gây mù có thể phòng và chữa được.
Chính vì vậy nhân ngày này Bệnh viện Mắt Quảng Nam tập trung các hoạt động, truyền thông, vận động mọi người chăm sóc, giữ gìn đôi mắt, tổ chức nhiều đoàn khám sàng lọc, tư vấn miễn phí taị cộng đồng.
Nội dung truyền thông tập trung nội dung khuyến cáo của các chuyên gia: Mọi người cần bảo vệ đôi mắt bằng chế độ dinh dưỡng, tập luyện, nghỉ ngơi phù hợp, che chắn bảo vệ, giữ vệ sinh cho đôi mắt tránh các tác động do ô nhiễm môi trường, khí hậu khắc nghiệt gây ra; truyền thông các biện pháp kiểm soát một số bệnh lý gây mù như đục TTT, chấn thương, glocom, tật khúc xạ… và đặc biệt khuyến cáo người dân đến cơ sở chuyên khoa mắt khám, kiểm tra định kỳ nhằm phát hiện sớm và điều trị các bệnh mắt là rất quan trọng góp phần giữ gìn cho đôi mắt sáng khỏe.
Về kế hoạch thời gian tới với mục tiêu tăng cường cơ hội tiếp cận của người dân với dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng mắt, giảm tỷ lệ các bệnh gây mù lòa có thể phòng chống được, phấn đấu nhằm loại trừ các nguyên nhân chính gây mù lòa cho mọi người dân, đặc biệt thực hiện mục tiêu thị giác WHO đưa ra là “quyền được nhìn thấy”. Góp phần thực hiện chiến lược PCML quốc gia đến năm 2030:
- Giảm TL mù lòa xuống <4,0 người/1.000 dân,
- Tăng tỷ lệ phẫu thuật ĐTTT lên >3,5 người/1.000 dân, trong đó: Tăng tỷ lệ phẫu thuật thay TTT ở người mù do ĐTTT lên trên 95%;
- Tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt trên 75%;
- Tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và kính chỉnh tật khúc xạ đạt trên 95%.
Bệnh viện chúng tôi sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình Mắt sáng cho người cao tuổi, tiến hành thực hiện kế hoạch khảo sát tình hình khúc xạ học đường, lập dự án can thiệp truyền thông, điều trị tật khúc xạ cho trẻ em, hướng chăm sóc mắt cộng đồng ở khu vực khó khăn, miền núi; trước mắt với các trang thiết bị hiện đại đã được UBND tỉnh đầu tư Bệnh viện chúng tôi sẽ phát huy hiệu quả trang thiết bị đã đầu tư, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, thực hiện chiến lược phát triển Bệnh viện với các chuyên khoa mũi nhọn đem lại ánh sáng cho người bệnh trong thời gian tới như:
- Khám và điều trị tật khúc xạ
- Phẫu thuật Phaco điều trị ĐTTT
- Phẫu thuật trong chấn thương mắt
- Laser YaG điều trị đục bao sau, cắt mống mắt chu biên
Kế hoạch đến năm 2022: Triển khai thêm Laser đáy mắt điều trị một số bệnh lý võng mạc, glôcôm. Đến năm 2023: Triển khai phẫu thuật có gây mê để đến năm 2024 Bệnh viện sẽ triển khai điều trị và phẫu thuật nhãn nhi. Bước đầu triển khai thực hiện phẫu thuật võng mạc - dịch kính phối hợp điều trị laser nội nhãn, lạnh đông để đến năm 2025 triển khai thực hiện phẫu thuật võng mạc - dịch kính phối hợp điều trị laser nội nhãn, lạnh đông thường quy…
Để thực hiện mục tiêu kế hoạch này chúng tôi phải đầu tư đào tạo cán bộ chuyên sâu, rất mong Sở Y tế, UBND tỉnh quan tâm đầu tư thêm trang thiết bị như kế hoạch Bệnh viện đề xuất. Nhân ngày Thị giác Thế giới năm nay, chúng tôi mong muốn các cấp lãnh đạo quan tâm hơn nữa công tác phòng chống mù lòa Chúng tôi luôn hy vọng rằng mọi người, mọi nơi đều có thể tiếp cận với chăm sóc mắt có chất lượng trong tầm nhìn chiến lược quốc gia. Đúng như chủ đề năm nay là “Hy vọng trong tầm nhìn”.
BS. Nguyễn Minh Thu – PGĐ Bệnh viện Mắt Quảng Nam